• Baner 01
  • Baner 02
  • Baner 03
  • JEDNOSTKA SAMORZADU WOJEWODZTWA POMORSKIEGO
  • pzpk
  • godloUS
  • wfos
  • eea grants

Czynna ochrona raka szlachetnego w jeziorach Pomorskiego Zespołu Parków Krajobrazowych

Rak szlachetny Astacus astacus na początku XX wieku był pozyskiwany z 474 stanowisk na Pomorzu. Do chwili obecnej znanych jest ok. 29. Dynamika zaniku gatunku (Śmietana, 2013) wskazuje na jego utratę w ciągu 50 lat. Jeśli jednak nie zostanie ograniczona ekspansja obcego raka pręgowatego - wymarcia raka szlachetnego należy oczekiwać w ciągu 10 najbliższych lat. Badania wskazują, iż rak szlachetny jest czułym bioindykatorem antropogennych zmian siedlisk.

Na Pomorzu jego znaczenie dla ochrony przyrody powinno być tożsame z rolą wszystkich gatunków zwierząt z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej. Celem projektu jest ratowanie raka szlachetnego wykorzystując dotychczasową wiedzę i doświadczenie Wnioskodawcy w tym zakresie. Ma to polegać na dokonywaniu serii restytucji tego gatunku w zbiornikach i ciekach na obszarze Pomorza, wykorzystując warunki  siedliskowe istniejące w obszarach Natura 2000.  Realizacja tego zadania wymaga wdrożenia sekwencji działań służących osiągnięciu celu jakim jest trwała restytucja gatunku.

Działania te można podzielić na działania inwentaryzacyjne, badawcze, restytucyjne (introdukcyjne) oraz popularyzacyjne.

• Wynikiem działań inwentaryzacyjnych będzie uzupełnienie posiadanej bazy danych o wody w których występują raki, jak również zbiorniki w których jest ich brak, a warunki siedliskowe mieszczą się w normie bytowej raka szlachetnego.

• Wynikiem prac badawczych będzie określenie jakości istniejących populacji raka szlachetnego pod kątem ich przydatności  jako źródła materiału zaraczeniowego. Ze względu na wykorzystywanie własnej opracowanej metody restytucyjnej zasadne jest wykonanie badań genetycznych ukierunkowanych na określenie zróżnicowania genetycznego wewnątrz- i międzypopulacyjnego. Taka wiedza jest niezbędna w celu tworzenia kompilacji maksymalnie zróżnicowanego genetycznie materiału zaraczeniowego, który z założenia składać się będzie w dużym stopniu z osobników ze sobą spokrewnionych. 

Do tego sektora działań należy zaliczyć także badania stanu zdrowotnego, kondycji oraz  jakości siedlisk raków szlachetnych oraz miejsc ich potencjalnego wsiedlenia.

• W wyniku prac introdukcyjnych dokonane zostaną wsiedlenia raków szlachetnych do wyselekcjonowanych wód. Będą one bazować na osobnikach wyhodowanych z jaj inkubowanych przez samice i podhodowanych przez okres 3 miesięcy w warunkach sadzowych.  W początkowym okresie trwania projektu do tego celu planuje się wykorzystać potencjał jedynych w Polsce obrębów hodowlanych utworzonych dla hodowli raków rodzimych. Są to: obręb hodowlany  nr 0006 na Jeziorze Sominko, dz.6, Grzybowo w otulinie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego oraz obręb hodowlany dla chowu i hodowli raków rodzimych w Pilchowie, które działają w oparciu o wyniki prac i nadzór merytoryczny.

Planowana jest także współpraca w tej dziedzinie z lokalnymi użytkownikami rybackimi
i hodowcami celem implementacji hodowli materiału zaraczeniowego. Wykonanie tego planu polegać będzie na zebraniu deklaracji współpracy z wyżej wymienionymi podmiotami. Uwzględniając duże zainteresowanie, spośród nich wytypowanych będzie 4 spełniających kryteria skutecznych działań. Współpraca polegać będzie na  zawarciu umowy określającej warunki współpracy. Zasadniczo polegać ona będzie na wdrożeniu hodowców w wychów materiału zaraczeniowego. Ze strony Wnioskodawcy na bazie zawartej umowy hodowcy otrzymają technologię know-how wychowu raków, materiał mateczny oraz część niezbędnego  do hodowli wyposażenia. Ze swojej strony hodowcy udostępnią posiadane obiekty do celów hodowlanych oraz zobowiążą się do nieodpłatnego odstąpienia części uzyskanego materiału zaraczeniowego  Wnioskodawcy. Odstąpienie będzie  realizowane na następujących zasadach: 100% materiału po pierwszym roku hodowli, 75% w kolejnych dwóch oraz 30% w następnych.

• Wynikiem działań popularyzatorskich ma być upowszechnienie wiedzy o rakach rodzimych przekładającej się na konkretne  zachowania i działalność wspierającą zachowanie gatunku. Jeden aspekt tego działania to popularyzacja  wiedzy o raku szlachetnym i zagrożeniach dla jego występowania wynikających z użytkowania wód. Drugi aspekt to popularyzacja hodowli raków rodzimych oraz działań restytucyjnych. Tego typu działania będą skierowane do hodowców ryb, użytkowników rybackich wód, rybaków, właścicieli i dzierżawców stawów lub jezior.  Finalnymi efektami projektu będą:

- dokumentacja wiedzy o stanie populacji raków w tej części Pomorza;

- określenie potencjału  restytucji gatunku;

- systemowe wdrożenie produkcji materiału zaraczeniowego przez lokalnych producentów zobowiązanych do odstępowania części produkcji;

- wykonanie co najmniej 10 restytucji raka szlachetnego;

 - popularyzacja wiedzy o raku szlachetnym i jego znaczeniu celem uzyskania szerokiego wsparcia działań na rzecz ginącego gatunku ze strony społeczności lokalnej.

Szukaj w serwisie